Asgari ücretlinin ev kiralaması imkansız hale geldi

Kadıköy Geçinemiyoruz Platformu, 30 Kasım 2023 tarihinde internet sitelerinde yer alan kiralık ilanları temel alarak Kadıköy 2023 Kasım ayı Kiralık Konut Raporu yayınladı.

Raporda, “2022 yılının Kasım ayı ile kıyaslandığında kiralık konut sayısı yüzde 83 artış oranıyla 982’den bin 803’e yükselmiştir. Toplam kiralık konut sayısı yükselirken fiyat artışlarından kaynaklı 20 bin TL ve altı ilan sayısında ise yüzde 46 azalış gerçekleşti. Yaşadığımız krizin sonucu olarak barınma hakkımız tehlikede” denildi.

 Asgari ücretlinin ev kiralaması imkansız

Rapora göre asgari ücretlilerin aldığımı maaşların tamamı ile bile ev kiralaması imkansız hale geldi. Raporda fiyatları 8 bin 500 TL ile 10 bin TL arasında toplam 6 daire olduğu belirtilirken bunların 3’ünün niteliksiz 1 0 daire olduğu ikisinin ise kentsel dönüşüm sorunları ile boğuşan Fikirtepe’de bulunduğu bilgisi yer aldı. Raporda “Mevcut bu 6 ilanın hiçbiri insanlık onuruna yaraşır, sağlıklı, güvenli konuttan oluşmuyor. İlanlardan bir tanesi ise yaşamaya elverişsizlik konusunda diğerlerinden oldukça fazla ayrılıyor. Bodrum katta, penceresiz olan ilan ‘havalandırmalı’ ‘Göz kamaştırıcı 35 m2 genişliğinde’ ifadeleriyle 9 bin TL bedelle kiralanmak isteniyor” ifadeleri kullanıldı.

Asgari ücretin üstüne çıkıldığında da durum çok farklılaşmıyor. 12 – 15 bin TL arasındaki ilan sayısının 151’den 22’ye düştüğü vurgulanırken 20-30 bin TL arasındaki ilan sayısı ise 221’den 628’e yükseldiği ifade edildi.

“Barınma hakkımız tehlikede” diyen Kadıköy Geçinemiyoruz Platformu bu krizle başa çıkmak için, krizi yaratan güncel sorun kaynakları ile mücadele edecek kısa vadeli önlemlerin ve krizin kaynağından çözümü için de orta vadeli önlemlerin alınmasının şart olduğunu da söyledi.

TOKİ lüks değil sosyal konut üretmeli

Platform’un açıklamasında barınma sorununun çözümü için öneriler de sıralandı.

Platformun çözüm önerileri ise şöyle;

• Yaşadığımız konutlar içerisinde barındığımız, temel insan hakkıdır! Bir azınlığı zengin eden yatırım aracı değildir! Bu anlayıştan derhal vazgeçilmelidir!
• Kuruluş amacı yoksulların, düşük gelirlilerin konut ihtiyacını karşılamak olan TOKİ, özellikle kentin merkezindeki kamu arazilerinin ranta açılmasıyla ve kentsel dönüşüm projeleriyle kazanılan yeni alanların da büyük inşaat şirketleriyle birlikte yapılan projelerle lüks konut üretmesinin aracı haline geldi. Kamu yeniden sosyal konut üreticisi haline gelmeli, konut kooperatifleri desteklenmelidir! Kiraya yönelik sosyal konut üretimi aynı zamanda ihtiyaca yönelik yapılmalıdır. Projeler gerçekleştirilirken göçmenlerin, yaşlıların, emeklilerin, LGBTİ’lerın, kadınların ihtiyaçları saptanmalıdır.
• Boş konutlar sebepleri ile tespit edilmelidir! Boş tutulan konutların vergileri artırılarak başta yatırım amaçlı boşta duranlar olmak üzere kiralık konutun arzının artması için değerlendirilmelidir.
• Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı yurtların toplam kapasitesi 780 bin. Her 11 öğrenciden yalnızca 1’i devlet yurtlarına yerleşebiliyor. Üniversite öğrencileri tarikat ve cemaatlere muhtaç ediliyor. Üniversite öğrencilerinin yurt ihtiyacı kamu tarafından parasız ve nitelikli şekilde karşılanarak kiralık konut talebi de azaltılmalıdır!
• Gerekli hukuksal düzenlemeler derhal yapılmalı! Kiralık konutlara acilen üst sınır getirilmelidir!
• Tahliyelerin yolunu açan 10 yıllık kiracı yasası ve 5 yıllık kiracılar için açılan kira tespit davalarını da içeren Borçlar Kanunu’nda bu maddeler kiracılar lehine iptal edilmelidir!
• Asgari ücret insanca yaşamaya yeterli bir geçim ücreti olarak ele alınmalıdır.

Öğrenciler okula değil işe gidiyor

Ekonomik kriz ve geçim sıkıntısı nedeniyle okuldan daha çok işe gitmek zorunda kalan üniversite öğrencileri, başta kiraları olmak üzere, temel ihtiyaçlarını karşılayamaz noktaya geldi. Eskişehir’de Anadolu Üniversitesi Resim Öğretmenliği 3’üncü sınıf öğrencisi Büşra Demir bütçesine uygun bir ev bulamadığı için her gün farklı bir arkadaşının evinde kalmaya başladığını söyledi.

100 öğrenciden 8’i KYK yurdunda kalabiliyor

Birkaç ay öncesine kadar KYK yurdunda kaldığını ama yemekleri şikayet ettiği için yurt yönetimi tarafından uyarıldığını ve artık yurtta kalmadığını söyleyen Demir, “Şu an her 100 öğrenciden sadece 8’i KYK yurtlarında kalabiliyor. Ama buna rağmen yurtlarda 5 kişi kalıyorduk. Bizim odalarımız 4 kişilik odalardı. Bunların sayısı sürekli artıyor. KYK yurtları yeterli değil. Türkiye’de 800 tane KYK yurdu var. Sürekli ‘yurtların kapasitesini artırdık, şu kadar öğrenciyi yurtlarda barındırıyoruz’ şeklinde açıklamalar yapılıyor ama biz hani fazladan yurt yapılmak yerine bir odaya 6, 7, 8 kişi bazen 12 kişi sığdırmaya çalışıyorlar. Bu da bizim imkanlarımızı daraltıyor. Hijyenik koşullar çok berbat” dedi.

“Haftada 6 gün çalışmak zorundayım”

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Özel Eğitim Öğretmenliği 3’üncü sınıf öğrencisi Berfin Balsak, birçok öğrencinin öğün atlayarak yaşadığını söyledi. Kendisinin de haftanın 6 günü işe gitmek zorunda olduğunu belirten üniversite öğrencisi Berfin Balsak, çalıştığı için derslerine de gerektiği kadar vakit ayıramadığını ifade etti.

Balsak, “Yeterli beslenemiyoruz. Et, tavuk yemek artık bizim için çok büyük bir lüks. Onun dışında sebze yemekleri bile bizim bütçemizi o kadar zorluyor ki birçoğumuz öğün atlayarak yaşıyoruz. Günde 1 öğün yiyerek, 2 öğün yiyerek ki bu da genelde makarna, çorba gibi en minimum ne yiyebiliriz diye düşünüyoruz” diye konuştu. Okulu bırakan ya da donduran arkadaşları olduğunu söyleyen Balsak, “haftada 6 gün çalışmak zorundayım. Bunun için çoğu dersime gidemiyorum. Okula zaman ayıramıyorum. Çünkü okuldan çıkar çıkmaz ya da diğer türlü işe gitmek zorunda kalıyorum. Eve gittiğimiz saat çok geç bir saat oluyor” dedi.