ALEVİ EDEBİYATINDA HZ.HÜSEYİN

680 yılında Hz. Hüseynin Kerbelada şehit edilmesinden bu yana, Kerbela katliamı İslam coğrafyasında halkların dilinde anlatılmaya başlanmış. Şii ve Arap halklarında Kerbela nasıl işlenmiş bilemiyorum, Anadolu Alevilerin dilinde en güzel örneklerini bulmak mümkün.
Anadolu’da her Alevi köyünde her cemde, her muhabbette, her gün Hz. Hüseyin anlatılır. Muharrem ayında Aleviler 12 gün sohbet ederler, kendi içlerinde geçmişi geleceği, dünü bu günü ve her şeyi anlatmaya çalışırlar. Hatay inin dediği gibi muhabbetten hâsıl oldu Muhammed, muhabbetsiz Muhammedi neyleyim der. Şiilerle Anadolu Alevilerin dünyaya bakış açıları, yaşamları edebiyatları hiçbir şekilde birbirine benzemez. Muharrem orucu İslam’dan önce tutulan bir oruçtur, Yahudilerin Yom kipprum dedikleri aynı zamanda tutulan bir oruçtur. 10 Ekimde Yahudilerin şükran çorbası yaptıkları günde, bu gün ona benzer Aşura çorbası pişirilir[ Aşur Arapçada 10 rakamıdır]. Muhammedinde bu orucu tuttuğu bilinir, Hüseynin şehit edilmesine denk geldiği için Anadolu Alevileri de bu orucu Hüseyin için Muharrem orucu olarak tutmaya başlamışlar, Şiilerde bu oruç yoktur.
Aleviler Hüseyni şiirlerinde hikâyelerinde en güzel örnekleriyle anlatırlar. Hüseynin yezide karşı dirençli duruşuna Hüseyni duruş derler ve kendilerini her türlü zulme karşı Hüseyni duruşuyla karşı koyarlar..
Aleviler Kerbela ve Hüseynin şehit edilmesini, atı Zülcenah ve eşi Şehriban uyu katarak zenginleştirirler. Şehriban u İran [ Fars] Kralının kızıdır. İslam orduları İran ı işgal edince, her yeri talan ederler, [ Mecusi] Kral Yezidiceridin kızını da esir alırlar. Hz. Ali bir Kralın kızının köle olarak satılmasını ya da birilerine Cariye olmasını istemez ve oğluna eş olarak alır. Hz. Hüseyin ile atı Zülcenah Alevi edebiyatında iki insan gibi konuşturulur. Bu konuşmaları Aleviler muhabbetlerinde ve Cemlerinde huşu içersinde acılı duygularla, insanın tüylerini diken, diken edercesine içten ve yürek yakan bir acıyla anlatırlar. Annem Navruz her zaman bize bu hikâyeleri o güzel diliyle anlatırdı. Zülcenah Alevilerce Düldülün de üstünde insani bir ruhla anlatılır.

Hüseyin Zülcenahın üzerinde her yerinden oklarla kılıç darbeleriyle yaralanır. Artık mecalsizdir ve Zülcenaha artık beni sırtından indir der. Zülcenah kesinlikle karşı çıkarak ben seni Yezidin eline vermem, alır kaçırırı beni kimse tutamaz, kanatlanır uçarım der. Zülcenaha Yezidin askerleri yaklaşamaz, onu yakalamak isterler ama Zülcenah onlarca metre askerlerin üzerinde âdete uçar gibi atlayarak Kerbelada kovalaşırlar. Hüseyin son kez Zülcenaha artık yeter, beni bırak sen Şehribanuyu sırtlan doğru babasının memleketine götür der. Zülcenah yine karşı koyar hayır ben seni üzerimden indirmem der. Hüseyin’le Zülcenah didişirler, Hüseyin son kez söylüyorum beni indir der. Zülcenah Hüseyin’e benim sırtıma bir daha bineceğine bana söz verirsen seni indiririm, Şehribanuyuda babasının memleketine götürürüm der. Hüseyin Zülcenaha söz verir, ben sana yine bineceğim der ve Zülcenah ön ayaklarını kırarak yere yapışır gibi Hüseyni yere indirir. Yezidin askerleri Hüseynin başına üşüşür kimileride Zülcenahı yakalamak için peşine düşerler ama Zülcenah kanatlanır uçar gibi önüne çıkanı tepeler arkasındakileri teper gözden kaybolur. Hikâye bu ya, Hüseynin kesik başını Şama götürürlerken, bir Papazın eline geçer. Papaz Hüseynin kesik başını askerlere vermek istemez ve sırasıyla yedi oğlunun başını keserek Yezidin askerlerine verir. Alevi mersiyelerinde, deyişlerinde, ağıtlarında –Keşiş kurban eyledi yedi oğlunun başını- Yezidler kan eyledi, Keşiş kurban eyledi- diye Alevi deyişlerinde dramatik bir dille anlatılır.

Kerbela olayı Fuzulinin Sadete ermişlerin bahçesi adlı kitabında en ince ayrıntılarıyla anlatılmaktadır. Kısıtlı sayfamızda zaman, zaman bu yazılara yer vereceğiz.