Alem Bilir Köroğlu Kızılbaştır

Anadolu insanı Selçuklu ve Osmanlı yönetimlerinde aç, susuz ve zor bir yaşam savaşı vermiştir. 16 ve 17 yüzyılda dirlik ve düzenin bozulup sarayın halkın üzerindeki baskı ve vergileri ağır şekilde arttırmasıyla yaşam koşullarının çekilmez hale geldiği yıllardır.

Her dönem bir önceki dönemi aratır hale gelir. Rüşvet, zor, hukuksuzluk ve adaletsizlik halkı canından bıktırıp, halkın kendi kendine bu beladan kurtuluş arayışlarına girmesine sebep olur. Beylerin, Paşaların ve zorbaların bütün yükü gariban halkın üstünde çekilmez bir zulümdür.

Köylü toprağını zorbalara kaptırıp çifti, tarlayı ve evini terk edip şehirlere akmaya başlar ki buna ‘’Çİftbozan’’ derler. Bu dönemlerde halkın içinden halkın istek ve arzularına uygun davranan deliler ortaya çıkar. Bu deliler Avrupa Ortaçağında ki Robin Hud gibi, zenginden alıp fakire veren, halkın derdine derman olmaya çalışıp, Agayı, Paşayı, Kervanları soyan Anadolu halkının delileri ve kahramanları Köroğlular meydana çıkar.
16 ve 17 yüzyıllarda her 10 yılda çıkan küçük halk isyanları vardır ki bunlara tümden Celali isyanları diye tarihe geçerken, Köroğluda bir Celali isyan lideri olarak tarihe yerini alır. Osmanlıdaki ekonomik çöküntü hırsız ve haramilerin çoğalmasını tetikler. Şehzadelerin taht kavgası, yağma ve seferlerin yapılamaması, devlet adamlarının halkın sırtından geçinmesiyle ‘’çiftbozanlar’’ çoğalır.
Yavuzun Alevi avı hız alırken Osmanlıya karşı ilk ayaklanmalar Yozgat [ Bozok] Türkmenleri arasında başlar. Her on yılda hortlayan Celali ayaklanmalarına tarihçiler Kızılbaş ayaklanması der. Bolu – Gerede arasındaki yerel yöneticilerin zalimliklerine karşı ayaklanan gurubun başında Köroğlu vardır.

Türk halkının dirlik ve düzenlik kavgası – Celali isyanları adlı Mustafa Akdağın kitabında Köroğlu gibi eşkiya gurupları anlatır. Bolu beyi, seyisi Yusuf a bana en iyi Atları getir der. Yusuf her yeri gezip, dolaşır ve dağda bir
Irmak ya da Göl kenarında bir aygırın aştığı Atın Tayını alır. Tay çok çelimsiz ve sevimsizdir, Bolu Beyi
Tayı görünce Yusuf a sen benimle alay mı ediyorsun diye hiddetlenir ve Yusuf a ceza olarak gözlerine
mil çektirerek iki gözünü de kör eder.

Seyis Yusuf o çelimsiz Tayı alarak köyüne gelir. Yusuf un 15 yaşında Ruşen Ali adında gürbüz bir oğlu vardır. Ruşen Ali ve babası Yusuf, Bolu beyinden öç almak için plan yaparlar. Yusuf bir rüyasında Hızır ı görür ve Hızır Yusuf a ne yapması gerektiğini söyler.
Yusuf ve Ruşen Ali bir ulu Irmağa gidip o sihirli köpükleri Yusuf a içirip Yusuf un gözleri açılacaktır. Baba oğul bu ulu ırmağa giderler ve Ruşen Ali Irmakta ki üç köpüğü toplar. Ruşen Ali susayınca unutup o sihirli köpükleri içer. Bu köpükler sonsuza kadar yaşama gücü, yenilmez bir yiğitlik ve ozanlık gücü verecektir.

Türkmen söylencelerinde Köroğlu düşünde Hz. Ali yi görür ve Ali kendisini kutsar. Türkmen söylencelerinde Köroğlunun adı Rencum – Yusufun adı Kördübeloğlu [ Kurt Bahadırdır].
Başka bir söylencede Köroğlu Rempul Bey Ruşendir. Köroğlu hikayesi bütün çevre ülke halklarında işlenmiştir, Ermeniler de Köroğluna sahip çıkarlar Ermeniler de adı Hor dur. Çalal Kürtlerine karışmış adı bozularak Kör olmuştur.
Köroğlu Hz. Ali ye özenir onun gibi yiğit, onun gibi yenilmez ve adaletli olmaya özenir. Aman dileyene, fakire ilişmez onun derdi zalimledir. Türkülerinde Kır Atı Hz. Ali nin Düldülüne benzetip senin sözünde duran Ali nin yardımcısı Kamber gibi kul olaydı der. Köroğlu, Kızılbaşlığını da özellikle birçok şiirinde özellikle vurgular. Sivas, Tokat, Amasya ve Yozgat Alevileri Köroğlunu katıksız Alevi kabul edip, kendilerinden sayarak Kır At semahı Cemlerde dönülür.

Bu İllerin köy düğünlerinde güreş tutarken kesinlikle yiğitlik havaları yani Köroğlu türküleri Zurnalarla çalınır. Köroğlu yiğitlemesi, güzellemesi ve koçaklaması olmadan Zurnayla çalınmadan kesinlikle düğün son bulmaz.